Activerende werkvormen

Gepubliceerd op 11 april 2025 om 16:41

Leren door te ervaren

Leren door te ervaren is de ideale manier om leerlingen aan te krijgen.
Vaak zie je leerlingen – al dan niet onderuitgezakt – in busopstelling aan tafels zitten. Ze luisteren naar de docent, zeggen dat ze het begrijpen, en gaan vervolgens zelf aan de slag.

Dan komen de vragen of de onrust in de klas. "Ik begrijp het niet", "ik maak het thuis wel", "nu geen zin" zijn veel gehoorde uitspraken. Als docent is het vervolgens hard werken om de klas weer aan te zetten. Je moet overal ogen en oren hebben en rent van leerling naar leerling om ze extra te helpen. De opdrachten zijn saai en dagen niet uit tot een actieve werkhouding. Thuis proberen ze hun huiswerk te maken, maar de instructie is weggezakt en er is te weinig geoefend. Het lukt niet, en ze komen met lege schriften naar school. Elke volgende les wordt moeilijker, want een steeds groter deel van de leerlingen begrijpt het niet.

Hoe ga je dit tegen?
Hoe krijg je je klas actief aan het werk en daag je ze uit om te oefenen?
Hoe zorg je voor een goede basis, zodat leerlingen niet achter gaan lopen?

Met activerende didactiek zet je de klas aan het werk op een inspirerende, actieve manier. Gebruik spellen, samenwerkingsopdrachten, bewegend leren en ervaringsopdrachten. Dit betekent vaak meer onrust in de klas, maar wél doelgerichte onrust. Jij bent minder nodig als docent en kunt meer genieten van het proces.

Ik dook mijn archief van activerende werkvormen in en kwam een enorme hoeveelheid opdrachten tegen bij verschillende onderwerpen. Toevallig vond ik ook een filmpje en foto's van een les waarin alle leerlingen met iets anders, maar doelgericht bezig waren. Prachtig om te zien!

Voorbeeld: Een les breuken

We starten een nieuw hoofdstuk: breuken.
Optellen en aftrekken van breuken is iets wat ze in het po hebben gehad, maar het is niet altijd blijven hangen. De diversiteit in niveau is groot in de klas.

  • Een aantal leerlingen snapt wat breuken zijn.

  • Een paar kan ze optellen.

  • Nog minder kunnen ze goed aftrekken.

  • Vrijwel iedereen vindt het lastig om breuken op grootte in te schatten.

Dit vertelt me dat ze nog niet genoeg gevoel hebben bij breuken.

Ik kan ze natuurlijk veel oefeningen op papier geven: breuken tekenen, noteren en vergelijken. Maar ik kan ze ook breuken laten ervaren.

De les:
Ik neem de klas mee naar buiten en geef iedere leerling een breuk uit dit spel (gedifferentieerd op niveau, zodat iedereen een succeservaring kan hebben).
Op het schoolplein teken ik snel een getallijn op de grond (dit kan ook binnen met schilderstape).

Ik vraag ze eerst zelf in te schatten waar op deze getallijn hun breuk thuishoort. Daarna vraag ik de klas of ze het hiermee eens zijn. Zo krijgen ze beeld bij de grootte van breuken.

Vervolgens laat ik de leerlingen hun breuk ruilen met die van hun buurman of buurvrouw. Daarna moeten ze op volgorde van klein naar groot gaan staan: waar hoort jouw breuk thuis?
Je hoort gerommel: leerlingen die twijfelen waar ze moeten staan, discussies over welke breuk groter of kleiner is. Maar na een tijdje staat iedereen in de juiste volgorde!

Resultaat:
Na deze oefening weten alle leerlingen meer over de grootte van breuken. Ze snappen bijvoorbeeld dat 1/7 groter is dan 1/8 maar kleiner dan 2/9. Ze hebben inzicht gekregen en zijn actief bezig geweest. Op deze manier leg je een stevige basis voor de volgende opdrachten met breuken. 

 

Vervolgactiviteiten:

  • Speel dit spel in tweetallen: leg twee breuken neer en bepaal welke groter is. Weet jij het als eerste? Dan mag je de kaartjes houden.

  • Breid het inzicht verder uit met deze vervolggame in de klas.

  • Ga aan de slag met passende oefeningen rondom het optellen en aftrekken van breuken.

  • Werk verder op whiteboards met opdrachten die aansluiten op het lesdoel.

    • Tip: Deze aanpak sluit perfect aan bij Building Thinking Classrooms. Mooie voorbeelden voor lessen rondom breuken vind je hier en hier.

De vervolgactiviteiten hoeven niet door de hele klas tegelijk gedaan te worden. Leg verschillende opdrachten klaar, laat leerlingen zelf kiezen of introduceer elke les iets nieuws. Maak je lessen actief, zet je leerlingen in beweging en geniet van de energie die dat oplevert!

Op zoek naar meer ideeën en inspiratie voor jouw lessen? Stuur me een berichtje! Misschien sta ik binnenkort wel bij jullie op school met een training vol actieve werkvormen.

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.